Een dorpje in Friesland, Nederland – 1902
Tweehonderd gulden handgeld
Friesland.
“Nou weet ik wat ik doe. Tweehonderd gulden krijg ik meteen, handje-contantje, als ik teken. Dan zijn we uit de zorgen.” Eelke is opgewonden. Tot voor vijf minuten geleden zat hij helemaal in de put. De deurwaarder heeft beslag gelegd. Hun laatste stukje grond wordt over anderhalve week geveild, samen met de plaggenhut en de schuur en alles wat ze bezitten. Het heeft de laatste jaren zo tegengezeten. Alle kleine boeren in de streek zijn erop achteruit gegaan. Telkens heeft zijn vader wat grond moeten verkopen. En nu verliezen ze het laatste stukje.
In een oude krant zag hij echter dat je tweehonderd gulden handgeld krijgt, als je tekent om zes jaar naar de Oost, naar Indië, te gaan als soldaat. Meteen begreep hij dat hij zijn ouders op deze manier uit de brand kan helpen. En dat zal hij doen! Hoe moeten zijn ouders verder leven, als zij geen stukje grond meer hebben? Zijn vader is te oud om als dagloner werk te krijgen en zijn moeder om meid te worden bij een rijke boer.
Friesland.
“Douwe, ga je mee naar de Oost?”, roept Eelke uitgelaten zijn vriend toe. “Mij niet gezien”, antwoordt deze stug. “Mijn lijf verkopen voor zes jaar? Nog niet voor duizend gulden handgeld. Denk eens in: zes jaar ben je weg. Ze kunnen je doodschieten of je kan ziek worden.”
“Maar Douwe, ga alsjeblieft met me mee. We zijn toch kameraden. Hebben we niet samen jaren in de venen gewerkt? Ik kan mijn ouders toch niet aan hun lot overlaten. Moeten ze soms op hun oude dag uit bedelen gaan? Van de armenzorg leven? Hier is geen werk voor ons.”
De volgende ochtend gaat Eelke al vroeg op weg naar de kazerne, met zijn geboortebewijs en zijn afschrift van de burgerlijke stand. Als hij maar niet afgekeurd wordt ...
_______________________
Bron
Het toneelstuk Ora et Labora (1902) van de Nederlandse auteur Herman Heijermans beschrijft op een pakkende manier de armoede onder kleine boeren.
Ga naar:
= de volgende pagina: Pianostemmer - Noorwegen – 1906, verhaal 39.
= de Inhoudsopgave, verhaal 38.
